Πόσο όμορφο είναι το Νευροκόπι! Ένα οδοιπορικό στο Δήμο Νευροκοπίου, με έκανε να ανακαλύψω και να αγαπήσω μία από τις ομορφότερες περιοχές που έχει η Ελλάδα μας. Μια εκδρομή στο Κάτω Νευροκόπι  Δράμας ίσως φανεί περίεργη λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών που υπάρχουν το χειμώνα -και μέχρι τους πρώτους μήνες της άνοιξης- όμως για το τέλος του Απριλίου και τις αρχές Μαΐου, έχει την ιδανική θερμοκρασία για περίπατο και βόλτες στη φύση, φορώντας κοντομάνικο με ζέστη που δεν το περιμένεις. Στα ορεινά φυσικά θα δεις και λίγο χιόνι, όμως η φύση είναι απαράμιλλης ομορφιάς και δεν περιγράφεται με λέξεις!

H φυσική ομορφιά στο Δήμο Νευροκοπίου λειτουργεί ως υπερδύναμη και οι ζωές των ανθρώπων λειτουργούν σ’ έναν αλλιώτικο επίπεδο που μόνο αν επισκεφτείς τις περιοχές και μιλήσεις μαζί τους, μπορείς να καταλάβεις ακριβώς τι σημαίνει αυτό. Με την εθελοντική τους επιμονή και το πάθος τους, οι ντόπιοι κρατάνε ζωντανές τις παραδόσεις και την ομορφιά των χωριών τους. Στα χαμόγελα τους καθρεφτίζεται η βαθιά μνήμη του τόπου, η αισιοδοξία τους για το αύριο, ενώ στα τραπεζώματά τους,  φανερώνεται το μεράκι τους, το κέφι τους και φυσικά οι μαγειρικές τους. Το διαπίστωσα τόσο στα σπίτια που επισκέφτηκα, όσο και σε ένα μεγαλειώδες πικ νικ που οργανώθηκε στη λίμνη Κατάφυτου, με τοπικά φαγητά και προϊόντα, το ένα πιο νόστιμο από το άλλο!

Τοπικά προϊόντα αλλιώτικα από τα άλλα

Ξεχωριστή θέση έχουν οι πατάτες Νευροκοπίου που αποτελεί την κύρια αγροτική καλλιέργεια της περιοχής η οποία  ξεκινά τον Απρίλιο και η συγκομιδή της γίνεται κυρίως το Σεπτέμβριο. Ανώτερη σε ποιότητα και γεύση από τις υπόλοιπες, οφείλει τα χαρακτηριστικά της στο ιδιαίτερο μικροκλίμα της περιοχής και στο έδαφός της. Μαγειρικά, τις συναντάμε σε διάφορες παραλλαγές, την τιμητική τους έχουν βέβαια οι τηγανιτές πατάτες. Σε όποια όμως μορφή και να τις γευτείτε, είναι απολαυστικές και πεντανόστιμες!

Ιδιαίτερη διατροφική αξία για την περιοχή, αποτελεί η Αρώνια, γνωστή και ως το «βατόμουρο της νιότης» που ανήκει στην κατηγορία των super foods. Οι καρποί μπορούν να φαγωθούν ωμοί, ή επεξεργασμένοι. Έχουν στυφή γεύση και χρησιμοποιούνται στην παρασκευή κρασιού, μαρμελάδας και στη ζαχαροπλαστική. Οπωσδήποτε να τη δοκιμάσετε!

Τα φασόλια του Νευροκοπίου καλλιεργούνται σχεδόν στο σύνολο των τοπικών κοινοτήτων του Δήμου και πωλούνται σε καταστήματα σε όλα τα μέρη της Ελλάδας. Έχουν μεγάλη διατροφική αξία και κατέχουν θέση σε κάθε τραπέζι σε ολόκληρο το Δήμο.

Αξιοθέατα, εκκλησίες, ιστορικά μνημεία

Το Νευροκόπι αποτελεί κομβικό σημείο για να απολαύσεις υπέροχα τοπία, να κάνεις φυσικές δραστηριότητες και να ζήσεις στιγμές ευτυχίας μακριά από το άγχος της καθημερινότητας.  Σε όλες τις διαδρομές, θα συναντήσετε άλογα, αγελάδες, γουρουνάκια και αγριογούρουνα, που κυκλοφορούν ελεύθερα μέρα νύχτα. Το λεκανοπέδιο του Νευροκοπίου αποτελείται από 17 τοπικές κοινότητες. Αν και δεν μπόρεσα να τις επισκεφτώ όλες λόγω χρόνου, θα τις αναφέρω όμως γιατί κάθε μία είναι ξεχωριστή και όλες μαζί συνθέτουν τα πλεονεκτήματα του Νευροκοπίου: Αχλαδιά, Βαθύτοπος, Βώλακας, Γρανίτης, Δασωτό, Εξοχή, Κατάφυτο, Κάτω Βροντού, Λευκόγεια, Μικροκλεισούρα, Πέρασμα, Μικρομηλιά, Οχυρό, Παγονέρι, Περιθώρι, Ποταμοί, Χρυσοκέφαλος.

Ο πλούσιος ορυκτός και φυσικός πλούτος της περιοχής δίνει την ευκαιρία σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού να ασχοληθεί με λατομικές και υλοτομικές εργασίες. Αναγνωρισμένα διεθνώς για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους είναι τα μάρμαρα που εξορύσσονται από την περιοχή του Βώλακα, του Γρανίτη, του Κάτω Νευροκοπίου και του Οχυρού. Στο Κάτω Νευροκόπι συναντάς το φυσικό μεγαλείο της Βόρειας Ελλάδας, με μεγαλοπρεπή βουνά, λίμνες, φράγματα, αμπελώνες, μονοπάτια για εξερεύνηση και πολλά αξιοθέατα!

Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα, είναι το χιονοδρομικό κέντρο Φαλακρού με περισσότερες από 21 πίστες συνολικού μήκους 17 χιλιομέτρων, που κατατάσσεται ανάμεσα στα μεγαλύτερα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδας. Διαθέτει πολύ μεγάλο χώρο πάρκινγκ, καταστήματα ενοικίασης εξοπλισμού σκι και snowmobile, ξενώνες, ιατρείο, σχολές εκμάθησης σκι,  δύο σαλέ για καφέ και φαγητό στη βάση του κέντρου και ένα σαλέ σε υψόμετρο 2220 μέτρα στην περιοχή της χιονότρυπας. Τις ημέρες λειτουργίας του γίνεται πόλος έλξης για χιλιάδες επισκέπτες. Το κέντρο έχει παραχωρηθεί από την ΕΤΑΔ ΑΕ στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας.  Απέχει 35χλμ από το Κάτω Νευροκόπι, 45χλμ από την πόλη της Δράμας, 188χλμ από τη Θεσσαλονίκη και 687χλμ από την Αθήνα (μέσω E75 και Α1). Το Φαλακρό δεν είναι μόνο για χειμερινές εξορμήσεις. Και την άνοιξη και το καλοκαίρι, θα σας εντυπωσιάσει με την ομορφιά του. Στο Φαλακρό έρχεσαι για τη θέα και μένεις για την εμπειρία!

Μοναδικό ιστορικό μνημείο της περιοχής είναι το Οχυρό Λίσσε, τμήμα της Γραμμής Μεταξά όπως ονομάζεται η περίφημη σειρά οχυρωματικών έργων, υπόγειων και επίγειων, κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο ελληνικό οχυρωματικό έργο στη νεότερη ιστορία. Η Γραμμή Μεταξά αποτελείται από 21 οχυρά εκ των οποίων τα 11 βρίσκονται στην περιοχή του Νευροκοπίου. Τα οχυρά αυτά είχαν κατασκευασθεί το 1936 με μεγάλη μυστικότητα, αποκλειστικά από ελληνικά χέρια και με τα πιο μοντέρνα υλικά εκείνης της εποχής. Εκεί δόθηκε ο κύριος αγώνας εναντίον των Γερμανών, ο οποίος έμεινε γνωστός με το όνομα «Μάχη των Οχυρών».

Το Οχυρό Λίσσε  βρίσκεται σε μικρή απόσταση ανατολικά από το χωριό Οχυρό και περίπου 2 χλμ. από τη κωμόπολη του Νευροκοπίου, μέσα στο λόφο που υψώνεται στην πεδιάδα του Νευροκοπίου. Το οχυρό ονομάστηκε Λίσσε από την παλιά ονομασία του παρακείμενου χωριού, το οποίο έλαβε την ονομασία Οχυρό. Έγινε δηλαδή ανταλλαγή ονομάτων. Αποτελεί το μοναδικό οχυρό το οποίο δεν έπεσε από τους Γερμανούς αλλά παραδόθηκε μόνο όταν η Θεσσαλονίκη έπαψε να βρίσκεται στα χέρια των Ελλήνων.

H εμπειρία ξεκινάει από το Μουσείο Λίσσε, στο σημείο που βρίσκεται το Οχυρό, στη συνέχεια μπαίνεις μέσα στο Οχυρό που έχει διαμορφωθεί ώστε να είναι επισκέψιμο στο κοινό, βιώνοντας αξεπέραστες στιγμές που θα σας συγκλονίσουν και η εμπειρία καταλήγει στο χωριό Οχυρό, με προβολή στο Μουσείο εικονικής πραγματικότητας που κρύβει εκπλήξεις!

Ιδιαίτερη θέση στο Δήμο Νευροκοπίου έχουν οι εκκλησίες, που αποτελούν αξιοσημείωτα μνημεία θρησκείας και παράδοσης. Στον εγκαταλελειμμένο οικισμό  Λιβαδάκι -που έχει δύο σπίτια όλα κι όλα!- βρίσκεται ο Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου. Πρόκειται για το εντυπωσιακότερο και το μεγαλύτερο μεταβυζαντινό οικοδόμημα της περιοχής, που στο εσωτερικό του  διατηρείται αναλλοίωτο το ξυλόγλυπτο τέμπλο του  και ο γυναικωνίτης.  Επίσης, θα δείτε εικόνες όχι μόνο από την Καινή Διαθήκη αλλά και από την Παλαιά. Το τεράστιο καμπαναριό δεσπόζει εξωτερικά του ναού. Όπως στις περισσότερες εκκλησίες, παραμονή και ανήμερα της γιορτής της Παναγίας,  πλήθος κόσμου από τις γύρω περιοχές και όχι μόνο συγκεντρώνεται στο ναό.

Αξίζει επίσης να επισκεφτείτε το ναό των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, κτισμένος το 1848 και την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο Νευροκόπι. Στο χωριό Βώλακας η εκκλησία του Προφήτη Ηλία θα σας εντυπωσιάσει. Κι αν βρεθείτε στο σημείο που ενώνονται τα νερά του Δεσπάτη και του χείμαρρου της Μελισσόμανδρας, ανάψτε ένα κεράκι  στο εξωκκλήσι του Αγίου Ραφαήλ με το βράχο δίπλα για τα τάματα.

Στην Εξοχή Δράμας, που είναι ο τελευταίος οικισμός πριν την είσοδο στη Βουλγαρία, όπου και λειτουργεί ο ομώνυμος Τελωνειακός Σταθμός, βρίσκονται τα ερείπια των προσφυγικών σπιτιών που δεν έχουν αξιοποιηθεί ώστε να γίνει ένας επισκέψιμος χώρος που θα είχε όχι μόνο τουριστικό ενδιαφέρον αλλά κυρίως ιστορικό. Ίσως και μια ταμπέλα που να γράφει πληροφορίες για την ιστορία του μέρους, θα ήταν μια καλή αρχή. Πάντως, έτσι κι αλλιώς, αποτελεί ιδιαίτερα συγκινητική εμπειρία η επίσκεψη σε αυτό το μέρος.

Αν σας αρέσει το καλό κρασί, μπορείτε να επισκεφτείτε τους Αμπελώνες Λαζαρίδη στο Κατάφυτο. Πρόκειται για το πιο πρόσφατο τμήμα του αμπελώνα, με 350 στρέμματα, στις πλαγιές του Ορβήλου όρους και σε υψόμετρο που πλησιάζει τα 900 μέτρα.

Πού θα μείνετε – Πού θα φάτε

Ο Βώλακας έχει επιλογές τόσο για διαμονή όσο και για εστίαση. Ξεχωρίζουν το Μονοπάτι Ε6 με έντονα στοιχεία λαογραφίας και τοπικής παράδοσης και “Το αλώνι του κυρ-Θανάση” που εκτός από τα πολυτελή δωμάτια, θα σας εντυπωσιάσει η κουζίνα του. Σχεδόν παντού χρησιμοποιούνται τοπικά προϊόντα σε πολλές παραλλαγές.

Το κουτουκάκι της Σόφης στον οικισμό Ποταμοί, θα βρείτε τα φρεσκότερα ψάρια. Επιλέξτε την τηγανιτή τσιπούρα. Ο Σιώρας στο Κάτω Νευροκόπι έχει τα καλύτερα ντόπια κρέατα για όλα τα γούστα και εκπληκτικό γλυκό με κρέμα και μπισκότα. Ο Παράδεισος στο χωριό Γρανίτης, δικαιώνει απόλυτα την ονομασία του! Παράδεισος νοστιμιάς και γεύσεις! Δοκιμάστε όσα περισσότερα πιάτα μπορείτε, αξίζουν όλα! Τσίπουρο, ντόπιο κρασί όλων των ποικιλιών και ουζάκι, θα συμπληρώσουν με τον καλύτερο τρόπο τη γευστική σας εμπειρία.

Επίλογος και μια νέα αρχή

Ο Δήμος Κάτω Νευροκοπίου είναι ο πρώτος δήμος που, με επιμέλεια και σωστή προετοιμασία, ολοκλήρωσε τις διαδικασίες και συγκέντρωσε τις προϋποθέσεις, ώστε για πρώτη φορά στη χώρα μας, παρουσιάζεται ολοκληρωμένη σήμανση τμήματος ποδηλατικής διαδρομής EuroVelo, και συγκεκριμένα τμήματος της πολιτιστικής ποδηλατικής διαδρομής EuroVelo 13, που διασχίζει τον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου, στο Νομό Δράμας. Η πιστοποίηση του συγκεκριμένου τμήματος της διαδρομής EV13 σε ελληνικό έδαφος αποτελεί σημαντικότατο βήμα για τον τομέα του ποδηλατικού τουρισμού, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς η διαδρομή EuroVelo 13 που τιτλοφορείται «Το Σιδηρούν Παραπέτασμα», αποτελεί πυλώνα για το EuroVelo σε όλη την Ευρώπη, όντας η πρώτη ποδηλατική διαδρομή που αναγνωρίσθηκε επίσημα και ως πολιτιστική διαδρομή, στις 30 Απριλίου 2019, από την Διευρυμένη Μερική Συμφωνία Πολιτιστικών Διαδρομών (ΔΜΣ) του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ο Δήμος Κάτω Νευροκοπίου με την υλοποίηση αυτού του έργου σηματοδοτεί δυναμικά και ουσιαστικά την βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη στη χώρα μας και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για την αξιοποίηση του ποδηλάτου ως έναν από τους άξονες της ανάπτυξης αυτής στην Ελλάδα.

Πηγή: Cosmopoliti