Σχεδόν ανέγγιχτος από τον τουρισμό ο δήμος Κάτω Νευροκοπίου είναι από τις πιο όμορφες προτάσεις για road trip ανάμεσα στη φύση. Είναι εδώ που ο Νέστος συναντιέται με τον παραπόταμο Δεσπάτη, εδώ που δυο φράγματα φτιάχνουν δυο πανέμορφες λίμνες και που τα δάση δημιουργούν μαγευτικές εικόνες. Μπορεί τα χωριά να στερούνται εντυπωσιακής γραφικότητας η φύση όμως γύρω τους αποζημιώνει.
Αν ψάχνεις ένα μέρος για να γαληνέψει η ψυχή και το μάτι σου, αν οι φετινές σου διακοπές θέλεις να είναι μακριά από την πολυκοσμία και η πραγματική ξεκούραση να είναι ο στόχος, διάβασε το road trip που κάναμε στο βορά και ίσως βρεις το μέρος σου…
Με βάση την Αθήνα, ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί καθώς είχαμε μπροστά μας περί τα 680 χλμ. και περίπου 7,5 ώρες οδήγηση. Βγήκαμε στην Εθνική Οδό και κάναμε την πρώτη μεγάλη μας στάση στην παραλία της Θεσσαλονίκης για καφέ και σιροπιαστό τρίγωνο Πανοράματος. Αφού ανακτήσαμε δυνάμεις, πήραμε την ΕΟ Θεσσαλονίκης – Καβάλας έχοντας δεξιά μας τη λίμνη Βόλβη να λαμπυρίζει νωχελικά στον ήλιο. Κάποια χιλιόμετρα μετά συναντάμε τον Στρυμόνα και εκεί βγαίνουμε στην ΕΟ Μεσορράχης – Αμφίπολης, σημειώνοντας να δούμε τον αρχαιολογικό χώρο Αμφίπολης στο γυρισμό. Έχοντας πλέον το Παγγαίο στα δεξιά μας για συντροφιά μπαίνουμε στον περιφερειακό Δράμας και από εκεί στην ΕΟ Δράμας – Κάτω Νευροκοπίου. Μετά την Προσοτσάνη το τοπίο αρχίζει να γίνεται πιο ενδιαφέρον. Βρισκόμαστε ανάμεσα σε βουνά και αρχίζουμε σιγά σιγά να ανεβαίνουμε και όσο προχωράμε η φύση αρχίζει να γίνεται και πιο γενναιόδωρη με ένα νεαρό δάσος οξιάς να απλώνεται στις πλαγιές.
Συναντάμε την ταμπέλα που μας δείχνει να στρίψουμε δεξιά προς Βώλακα και Χιονοδρομικό Κέντρο Φαλακρού, έχουμε ακόμα εννιά χιλιόμετρα μέχρι το χωριό και μπόλικες στροφές. Όσο πλησιάζουμε το χωριό η βλάστηση αρχίζει και χαμηλώνει, ο Βώλακας βρίσκεται στα 830 μ. υψόμετρο. Σε μια στροφή στα αριστερά μας βλέπουμε τα πρώτα λατομεία μαρμάρου της περιοχής. Από μακριά έτσι όπως είναι κομμένος ο βράχος μοιάζει με έργο τέχνης. Φτάνουμε στην τελική στροφή και βλέπουμε το χωριό να απλώνεται σε μια μικρή κοιλάδα, γύρω γύρω βουνά, με πρώτο και καλύτερο το Φαλακρό που ακόμα ασπρίζει στην κορυφή, παραδίπλα ένα ακόμα βουνό είναι φαγωμένο από την εξόρυξη μαρμάρου. Πολλοί από το χωριό δουλεύουν στα λατομεία, οπότε οι μισοί πίνουν νερό στο όνομά του και οι άλλοι αγρότες, κτηνοτρόφοι και υλοτόμοι το βλέπουν με σκεπτικισμό λόγω της σκόνης από την εξόρυξη.
Στην είσοδο μας καλωσορίζουν ένα κοπάδι αγελάδες, μερικά άλογα και λίγα πουά γουρουνάκια τα οποία κυκλοφορούν ελεύθερα εντός και εκτός οικισμού. Η ώρα πλέον είναι περασμένη και η πείνα μας μας φέρνει ζαλάδα. Η μυρωδιά μας οδηγεί στο εστιατόριο του ξενοδοχείου «Το Αλώνι του Κυρ Θανάση», έναν εξαιρετικά cozy χώρο με πέτρινο τζάκι, ζεστά χρώματα και απαλή μουσική. Παραγγείλαμε σιτεμένη μοσχαρίσια 80 ημερών, βωλακιώτικο λουκάνικο με κομμάτια χοιρινού και πράσο, πλιγούρι, γλυκύτατες τηγανιτές πατάτες Νευροκοπίου και φυσικά δραμινό κρασί.
Το πρωί, έχοντας κοιμηθεί και ξυπνήσει στην απόλυτη ησυχία ξεκινάμε τη βόλτα στο χωριό. Το χωριό δεν έχει κάποια ιδιαίτερη γραφικότητα, έχει όμως την ομορφιά του μέρους που δεν το έχει ακόμα ανακαλύψει ο μαζικός τουρισμός. Φτάνουμε στην πλατεία και ανεβαίνουμε τα σκαλιά της εκκλησίας, καθώς δίπλα στο νέο μεγαλοπρεπή ναό στέκεται, πιο ταπεινή, η παλιά εκκλησία του Προφήτη Ηλία, μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 1840, με ένα υπέροχο χρωματιστό ξυλόγλυπτο τέμπλο, που αν πετύχετε τον παπά, παρακαλέστε τον να σας ανοίξει.
Στη συνέχεια συναντάμε τον αντιδήμαρχο Κάτω Νευροκοπίου Θοδωρή Ιφόγλου που μας μιλά για τον τόπο του και μας δίνει κατευθύνσεις για το που να κινηθούμε. Η απόφαση βγήκε και τραβάμε προς Ποταμούς. Στο δρόμο ένα κοπάδι αγελάδων, μας κάνει να κινούμαστε με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς κάνοντας σλάλομ ανάμεσά τους, καθώς δεν είχαν καμία, μα καμία διάθεση να μετακινηθούν. Περνάμε από τη γέφυρα του Νέστου και σταματάμε να χορτάσουμε την εικόνα, νερό και πράσινο. Φτάνουμε στο χωριό, μικρό και αραιοκατοικημένο, είναι χτισμένο πλάι στον παραπόταμο του Νέστου, Δεσπάτη, ενώ και εδώ η λευκή κορυφή του Φαλακρού δίνει το παρόν στο βάθος.
Το χωριό μέχρι και τον 19ο αιώνα είχε κατοίκους Έλληνες και Τούρκους που εγκατέλειψαν αναγκαστικά τον τόπο με την ανταλλαγή των πληθυσμών, ανάμεσα στα σπίτια, υπάρχουν ακόμα κανά δυό τούρκικης αρχιτεκτονικής. Δεν σταματάμε και συνεχίζουμε λίγο έξω από το χωριό προς το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Ραφαήλ. Εκεί φτάνουμε σε ένα μέρος παραμυθένιο, πλατάνια, σκλήθρα και γαύροι ορθώνονται πανύψηλα, ο Δεσπάτης τρέχει ορμητικός και δέχεται τα νερά του ρέματος Μελισσόμανδρας ή Μάλουστα, όπως αλλιώς το λένε, που ρέει δίπλα από το εκκλησάκι.
Μια μικρή ξύλινη γέφυρα με δυο παγκάκια γεφυρώνει το ρέμα. Από την άλλη όχθη ξεκινά ένα μονοπάτι που ανεβαίνει το λόφο, ενώ επίσης υπάρχει και ένα άτυπο μονοπάτι που κινείται πλάι στο ρέμα και οδηγεί σε έναν μικρό καταρράκτη με βάθρα. Εδώ το καλοκαίρι οι ντόπιοι κάνουν συχνά τις βουτιές τους. Το μονοπάτι δυστυχώς δεν είναι σηματοδοτημένο και χωρίς κάποιον που να ξέρει τη διαδρομή προτείνουμε να μην το δοκιμάσετε. Μάθαμε όμως πως ήδη γίνονται ενέργειες για να γίνει κανονική διάνοιξη και σηματοδότηση του μονοπατιού. Αράζουμε για λίγο στα παγκάκια με μόνο ήχο το κελάρυσμα των νερών.
Γυρνάμε στους Ποταμούς γιατί μάθαμε πως στο Κουτουκάκι της κας Σοφίας φτιάχνουν πέστροφα παναρισμένη με καλαμποκάλευρο τηγανιτή σε βούτυρο, αν και νωρίς για μεσημεριανό δεν μπορούμε να αντισταθούμε. Η θέα επίσης από το ταβερνάκι που είναι ακριβώς πάνω από τις όχθες του Δεσπάτη είναι υπέροχη. Μείναμε και για έναν ελληνικό καφέ αγναντεύοντας το ποτάμι και βλέποντας τις βίδρες να βουτάνε στο νερό.
Επόμενη στάση το Παγονέρι ή Τσερέσοβο όπως είναι η παλιά ονομασία, Κερασοχώρι δηλαδή, που απέχει από τους Ποταμούς περίπου 12 χλμ. και βρίσκεται στα 700 μ. υψόμετρο. Το Παγονέρι είναι από τα λίγα χωριά της περιοχής που έχει πιο παραδοσιακό ύφος. Η μικρή πλατεία που είναι σαν μπαλκόνι βλέπει φυσικά στο Φαλακρό, πίσω στο καφενείο του χωριού τα παππούδια χτυπάνε τα πούλια στο τάβλι και μας κοιτάνε. Μπήκαμε μέσα και αναζητήσαμε τον πρόεδρο του χωριού, τον κο Δημήτρη Μονιό, για να μας ανοίξει το μικρό λαογραφικό μουσείο που έχει φτιάξει. Ένα παλιό σπίτι στο οποίο έχει συγκεντρώσει εργαλεία και αντικείμενα καθημερινής χρήσης από την περιοχή. Πρόθυμος μας ξεναγεί και μας μιλά για τον τόπο του. Μαθαίνουμε επίσης και για το εργαστήρι παραδοσιακών προϊόντων της κας Αναστασίας και πάμε απευθείας για να αγοράσουμε βουβαλίσιο καβουρμά, κασέρι βουβαλίσιο, ξινό τραχανά με βουβαλίσιο γάλα και λικέρ από Κράνα ενώ δοκιμάσαμε και ένα συκαλάκι.
Η μέρα πλέον έχει μεγαλώσει οπότε ο χρόνος είναι με το μέρος μας και τραβάμε για το φράγμα Λευκογείων. Η λίμνη απλώνεται ανάμεσα σε κατάφυτους λόφους και δημιουργεί μια δαντελωτή όχθη. Βγήκαμε και τολμήσαμε να περπατήσουμε μέρος του μονοπατιού που κυκλώνει τη λίμνη ανάμεσα σε βελανιδιές, σφενδάμια, πλατάνια, κρανιές και λεπτοκαρυές. Για όσους κάνουν birdwatching να σημειώσουμε πως η λίμνη φιλοξενεί κρομοράνους, σταχτοτσικνιάδες, πελαργούς, νανοβουτηχτάρια, νερόκοτες και άλλα είδη πτηνών.
Την επόμενη μέρα βάλαμε στόχο να κάνουμε πεζοπορία και συγκεκριμένα στο χωριό Γρανίτης, εκεί όπου κάθε πρώτη Κυριακή του Σεπτέμβρη γίνεται το Γρανίτης Trail με δύο διαδρομές των 21 και των 9 χλμ. Εμείς φυσικά περπατήσαμε πολύ λιγότερο. Το χωριό Γρανίτης είναι εξαιρετικά περιποιημένο και βρίσκεται περικυκλωμένο από συγκλονιστικό πράσινο, κυρίως οξιές που όμως ανάμεσά τους ξεπροβάλλουν τούφες τούφες και άλλα δέντρα όπως οι καστανιές, που σπάνε τη μονοτονία στο ανοιχτό πράσινο χρώμα των οξιών. Το μονοπάτι ξεκινά λίγο μετά την είσοδο του χωριού, στην κατηφόρα ακριβώς απέναντι από τη βρύση. Περπατάμε για λίγα μέτρα στην άσφαλτο κατηφορίζοντας το δρόμο και φτάνουμε στην παλιά εκκλησία των Αρχαγγέλων Μιχαήλ & Γαβριήλ του 1873, εκεί στα δεξιά μας, ξεκινά ανηφορικό καλντερίμι μέσα στις πανύψηλες οξιές.
Το μονοπάτι είναι καθαρό και σηματοδοτημένο, ωστόσο μια ανηφόρα την έχει, το ξεχνάμε όμως καθώς η φύση γύρω είναι σαν βγαλμένη από παραμύθι με ξωτικά. Ανεβαίνουμε και στα μικρά ανοίγματα των δέντρων χαζεύουμε το χωριό από ψηλά. Περπατάμε και δεν χορταίνουμε το πράσινο. Ωστόσο έχουμε και άλλα πράγματα στη λίστα για να κάνουμε και παίρνουμε το δρόμο του γυρισμού. Μπαίνουμε στο αυτοκίνητο και πάμε για το Οχυρό Λίσσε της γνωστής Γραμμής Μεταξά.
Το οχυρό χτίστηκε σε υψόμετρο 771 μ. την περίοδο 1936-1940, σε σημείο στο οποίο προϋπήρχε οχυρό του Α’ Π.Π. τμήμα του οποίου εντάχθηκε στο νέο. Κοιτάζοντας τον γρανιτένιο βράχο από έξω με τίποτα δεν χωρά ο νους μας πως από κάτω κρύβει δέκα υπόγεια συγκροτήματα. Κοιτώνες, μαγειρεία, ιατρείο, αίθουσες με πυρομαχικά και γραφεία. Πρόκειται για το μεγαλύτερο οχυρό της περιοχής από τα έξι που υπάρχουν. Μπαίνουμε μέσα ακολουθώντας την κόκκινη γραμμή η οποία είναι στο δεξί μας χέρι, φτάνοντας στο τέλος των σκαλοπατιών αρχίζουν μικροί διάδρομοι που βγάζουν στα διάφορα δωμάτια, η υγρασία είναι έντονη και έχει μια σχετική ψύχρα. Όσο προχωράμε ακούμε ήχους από μάχη, νιώθουμε όντως πως ο εχθρός είναι πολύ κοντά, αλλά φυσικά δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε. Ο ξεναγός του χώρου μας αφηγείται όλη την ιστορία και παίρνοντας πάλι την κόκκινη γραμμή στο τοίχο, στα αριστερά μας αυτή τη φορά, βγαίνουμε πάλι στην επιφάνεια.
Η επίσκεψη όμως στο Οχυρό Λίσσε δεν τελειώνει εκεί. Κατεβήκαμε και στο χωριό Οχυρό καθώς στην πλατεία υπάρχει μια Virtual Reality αίθουσα όπου φορώντας τα γυαλιά και τα ακουστικά μεταφερόμαστε στο οχυρό της δεκαετίας του ‘40 και στη μάχη, ακούγοντας παράλληλα μια συγκινητική αφήγηση.
Επιστρέφουμε στο Βώλακα και συναντάμε τον αντιδήμαρχο κο Κώστα Σιουμάνη ο οποίος μας είπε για το έθιμο του Αγίου Πνεύματος, μια εμπειρία που πραγματικά αξίζει να τη ζήσει κάποιος. Οι εορτασμοί ξεκινάνε από το Σάββατο με μουσικές, φέτος θα γίνει ανοιχτή συναυλία με τη Μελίνα Κανά στην πλατεία του χωριού, και την Κυριακή συνηθίζεται οι νέοι να μαζεύονται έξω από το χωριό σε διάφορα σημεία και να κάνουν αυτοσχέδια πάρτι, κάθε παρέα με τη δική της μουσική ενώ συμμετέχουν και οι νέοι από τα γύρω χωριά. Τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος ξεκινά πομπή με άλογα προς το ομώνυμο ξωκλήσι στο Φαλακρό που βρίσκεται στο χώρο του χιονοδρομικού κέντρου. Μετά τη λειτουργία στο χωριό ο παππάς δίνει την εικόνα της Αγίας Τριάδας στον αρχικαβαλάρη της πομπής και ξεκινάει το μπουλούκι με τα άλογα να μπαίνει μέσα στο δάσος από την πλευρά των λατομείων, εκεί συναντούν το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε6 το οποίο ακολουθούν και στη συνέχεια καταλήγουν στο Φαλακρό. Εδώ συνεχίζεται η λειτουργία και μετά την αρτοκλασία μοιράζεται σε όλους σούπα με κατσικάκι, φρέσκα κρεμμυδάκια και χόρτα. Μερικοί κάνουν τη διαδρομή πεζοπορώντας ενώ οι περισσότεροι φτάνουν στο σημείο με το αυτοκίνητό τους. Στο πλάτωμα του χιονοδρομικού κάτω από το εκκλησάκι στήνονται καντίνες ενώ πολλοί είναι και αυτοί που ψήνουν μόνοι τους κάνοντας ένα μικρό πικ νικ.
Μας είπε επίσης και για την φοβερή γιορτή μουσικής που κάνουν με τη βοήθεια του Δήμου Κάτω Νευροκοπίου. Για δεύτερη φορά φέτος διοργανώνουν το Καλλιτεχνικό Χωριό Volax – Village of culture & art experience (24/7-12/8) όπου για τρεις εβδομάδες θα φιλοξενήσουν διάφορα είδη μουσικών και καλλιτέχνες. Η πρώτη εβδομάδα η «Δυτική» θα έχει τζαζ ήχους και κλασική μουσική, η δεύτερη, η «Ανατολική» θα έχει παραδοσιακή ανατολίτικη και βυζαντινή μουσική ενώ η τελευταία, η «Βόρια» είναι αφιερωμένη στη μουσική των Βαλκανίων. Παράλληλα θα υπάρχουν δωρεάν εργαστήρια για παιδιά, φυσικά συναυλίες και διάφορες άλλες εκδηλώσεις.
Την επόμενη μέρα αποχαιρετάμε το Βώλακα και παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής και βάζουμε στόχο να ανέβουμε ξανά στην περιοχή για να βουτήξουμε στα νερά του Δεσπάτη, να ανέβουμε με τα άλογα στο Φαλακρό στους εορτασμούς του Αγίου Πνεύματος, να περπατήσουμε ολόκληρο το γύρο της λίμνης Λευκογείων και να στήσουμε ένα πικ νικ στο νησάκι της λίμνης Καταφύτου.
Πηγή: Terra Mag